Tarayıcınızda görüntülemek için tıklayınız.
subscribe
Logo

Türkiye'nin Kürt Bilinmezi

Kış 2016 Cilt 14 Sayı 4

Editor
Süreya Martha Köprülü

"Turkish Policy Quarterly'nin (TPQ) bu sayısında yazarlarımız, Kürt sorununu körükleyen, Suriye çıkmazı, IŞİD terörü, Türkiye'deki siyasi kutuplaşma ve benzeri etkenlerin yarattığı girdabı ve bunun bölgesel istikrar ve Suriye'deki güncel çatışmanın gidişatı açısından ne anlama geldiğini dikkatle inceliyorlar. Yazarlarımız, IŞİD'e açılan ortak savaştaki aksamaların önüne geçecek, aynı zamanda Türklerin ve Kürtlerin de kaygılarını telafi edebilen kapsamlı bir girişim olarak Türkiye-PKK barış sürecini yeniden canlandırma ihtiyacının altını çiziyorlar." 

"Türkiye'nin yoğunlaşan otosansür ve siyasi kutuplaşma ortamında, görüşlerini temsil etmek için gösterdiğimiz azimli çabaya rağmen iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), muhalefetteki Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) olmak üzere üç temel perspektif bu sayımızda yer almıyor. Gittikçe daralan tartışma alanı ve bahsi geçen oluşumların Türkiye'nin uzun vadeli istikrarını ciddi anlamda güçleştiren bir konuyla ilgili sergiledikleri ortak suskunluk, siyasetçilerce yürütülen kapsayıcı bir sürecin Kürt sorununa çözüm getirebilmesi veya ülkenin demokratik gidişatı açısından iyiye işaret etmiyor."

Türkiye'de Barış ve Demokrasi için Kapsayıcı Yollar
Gülseren Onanç

TPQ Author

"Mecliste dört siyasi parti olmasına rağmen, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve iktidar partisi AKP, sivil toplumun veya diğer partilerin katılımı olmaksızın her konuda karar alıyorlar. Cumhurbaşkanı'nın amacı, Türk anayasasını yeniden yazarak halihazırdaki parlementer sistemin yerini alacak güçlü bir başkanlık sistemi getirmek."

"CHP, Türkiye'nin doğu ve batısı arasında köprüler kurulmasında önemli bir rol oynayacak. Türkiye'nin dört bir yanından gelen CHP temsilcileri, bölgeyi ziyaret ederek insan hakları ihlallerinin kurbanı olan Kürtlerle dayanışma içinde olduklarını gösterdiler. Ancak öte taraftan, siyasi partiler arasında müşterek bir aklın vücut bulamadığını gözlemliyoruz."

"Eskiden Avrupa Birliği Türkiye'deki demokratikleşme süreci için önemli bir hakem ve çıpaydı, fakat artık değil. AB, mülteci krizini hafifleteceği umuduyla Erdoğan'a boyun eğiyor. Türkiye, Kopenhag kriterlerinden önemli ölçüde uzaklaşmış olmasına rağmen AB, AKP ve Erdoğan'ı yeterince eleştirmiyor."

ABD-Türkiye İlişkilerinde Suriye'nin Karanlık Gölgesi
Henri J. Barkey

TPQ Author

"Haziran 2015'te gerçekleşen ilk genel seçimlere giden süreçte Erdoğan'ın Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve Kobani karşıtı duruşu geri tepti: bu durum, Kürtlerin AKP'den yana olan saflarını değiştirmelerinde önemli, hatta belirleyici bir etken oldu."

"Suriye krizi iki sebepten dolayı Türkiye açısından siyasi bir iç sorun haline geldi. Birincisi, bu krizin, Kürt siyaset alanında dalga etkisi yaratmasıydı. Kobani ve PYD'nin savaş meydanındaki başarıları bölgedeki Kürtleri harekete geçirip, onları cesaretlendirdi. Başarılar bir nevî gurur kaynağı oldular. İkincisi ise Türkiye'de hükûmet politikalarına mezhepçi bir meyil kazandıran ve El Nusra ve IŞİD benzeri grupları destekleyen bir altyapının oluşmasıydı."

"Erdoğan'ın Obama yönetimine Türkiye ve PYD arasında tercih yapması için meydan okurken Washington'a karşı sergilediği keskin hitabet şekli, özellikle de PYD'nin Cenevre görüşmelerine davet edilmesini engellemek adına Türkiye'nin yaptığı çağrıyı ABD'nin önemsemiş olmasından dolayı, ikili ilişkileri daha da tehlikeye atıyor. Benzer şekilde, Türk yetkililer 17 Şubat 2016'da Ankara'nın kalbinde gerçekleşen bombalı saldırıdan PYD'yi sorumlu tutmak hususunda aceleci davrandılar; kısa bir süre içinde eylemin PKK'dan ayrılan bir grup olan TAK tarafından gerçekleştirildiği anlaşıldı."

Türkiye, Irak ve Suriye'de Barış için Yerinden Yönetim
Aydın Selcen

TPQ Author

"Türkiye Cumhuriyeti bugün sadece Irak ve Suriye'nin parçalanması ve beraberinde IŞİD'in yükselmesinden değil; aynı zamanda devlet aygıtı ve PKK arasındaki 'barış süreci'nin çökmesinden kaynaklanan varoluşsal bir meydan okuma ile karşı karşıya. Bu durum, esasen rafa kaldırılmış bulunan yerinden yönetim tartışmaları canlandırılacağı zaman herkeste bir aciliyet hissi uyandırmalı."

"Türk hükûmetinin Irak'taki federal Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ni (KBY) daha fazla özerkliğe teşvik ederken Türkiye ve Suriye'de buna şiddetle karşı çıkması, Ankara'nın politikalarındaki yapısal çelişkiye işaret ediyor."

"Türkiye'nin güncel bölgesel zorluklara ve kendi Kürt sorununa sağlıklı bir çözüm bulabilmesi için akılcı bir siyasetin izlenmesi büyük önem taşıyor. Gizlilik, PKK gibi silahlı örgütlerle yapılan barış görüşmelerinin doğasında vardır; ancak Kürtçe eğitim ve benzeri temel haklar gizli görüşmelerin değil, geçirilecek mevzuatın bir parçasıdır."

Ankara PKK'ya Karşı: Eski Savaş, Yeni Stratejiler
Metin Gürcan

TPQ Author

"Çatışmanın şehir merkezlerine kayması, PKK gençlik milislerinin katılımı, eylemciler kaynaklı şiddet, vekaleten müdahil olanlar ve bölgesel dinamiklerin artan önemi gibi birtakım unsurlar, 1990'lardaki şiddetin günümüzdeki Ankara-PKK çarpışmasından farkını ortaya çıkarıyor."

"PKK, yeni bir strateji olarak devletin aşamayacağını farz ettiği eşikler koyarak 'demokratik özerklik' amacına erişebileceğini düşünüyor. Bu yönden PKK, gerilla savaşı kadar aşırı olmayan, fakat sembolik açıdan PKK'yı kendi siyasi hedeflerine ulaştıracak derecede güçlü bir etkisi olan yeni bir şiddet taktiği uyguluyor."

"Ankara'nın, ulusal düzeyde çoğunluğu etkilemeyi hedefleyen düşman odaklı yaklaşımı ile yerel düzeyde kalpleri ve zihinleri kazanma amacı güden halk odaklı yaklaşımı arasında kalmış olan bugünkü bariz çelişkisi, bu güncel çatışmanın kontrterör paradigması ile kontrgerilla paradigması arasında arafta kalmasının temel sebebidir."

Yeni Türkiye-PKK Görüşmeleri: Ertelenen bir Kaçınılmazlık
Nigar Göksel & Berkay Mandıracı

TPQ Author

"Geçmişte, iki tarafın liderlerinin askeri çatışmanın kazananı olmayacağını kavradığı noktada barış çabalarının ortaya çıkmış olması aslında trajik bir paradoks. Türkiye ve PKK derhal barış görüşmelerine geri dönmeli."

"Barış süreci iki ayaklı olmalı. Bir taraftan hem savaşçılarının Türkiye'den çekilmesi amacına ulaşmak hem de silah bırakmaya hazır olanlar için Türkiye'de af ve entegrasyon mekanizmaları ile ilgili antlaşmaya varmak için PKK ile görüşmeler sürdürülmeli. Diğer taraftan ise hükûmet ve Ankara'daki yasal partiler, tercihen meclisi de içerecek şekilde bir araya gelip, Türkiye'deki Kürtçe konuşan toplulukların süregelen taleplerini ele almalı. Böyle bir girişim; ana dilde eğitim hakkı, Türkiye genelinde yerinden yönetim, ayrımcılığın tüm çeşitlerinden arındırılmış yeni bir anayasa, daha eşitlikçi terörle mücadele yasaları, ve partilerin meclise girmesi için şart olan yüzde 10 seçim barajının düşürülmesini kapsamalı."

ABD-Türkiye İlişkilerindeki Kürt Konusu Nedeniyle Karşı Karşıya Kalınan Kırılma Noktası
Tolga Tanış

TPQ Author

"ABD-Türkiye ilişkilerinde kırılma noktası, ABD ordusunun 19 Kasım'da Suriye'nin Kobani şehri dolaylarından, şehri IŞİD'e karşı karadan savunan Halk Koruma Birlikleri'ne (YPG) hava yardımı aracılığıyla ikmal yapmasıydı. ABD hükûmetinin Ankara'nın ulusal güvenlik meselesi addettiği bir konuda Türklerin ne düşündüğünü umursamadığı, Obama'nın 2009'da göreve gelişinden bu yana ilk defa belli oldu."

"Türkiye'yi bölgesel sorunlarda akılcı bir duruşa itecek olan, ülkenin IŞİD'e karşı verilen savaş için daha fazlasını yapma yükümlülüğü değil. Kobani'de aşılan kırılma noktasından sonra Washington'la ilişkileri yatıştıracak olan tek şey Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın iç politika emellerini de gerçekleştirebilmesinin tek yolu olan barış sürecinin yenilenmesi."

Türkiye'de Kürt Meselesi: Başlangıç Noktasına Dönüş mü?
Michael Gunter

TPQ Author

"Kemalist sözlükte 'Kürt' kelimesinin küfür sayıldığı ve Kürt etnik sorununun inkarının hüküm sürdüğü günlerle günümüz kıyaslandığında Kürt sorunu, Türk iç politikasında kurumsallaşmış, bunun ötesinde bölgeselleşmiş, hatta uluslararası bir boyuta gelmiştir."

"Temmuz 2015'te sürecin çökmesi, başlangıç noktasına dönüşten ziyade, sadece Kürt sorununun nihai çözümüne doğru atılan sancılı bir adımdan ibaret. Savaşmalarına ve bu durum için birbirlerini suçluyor olmalarına rağmen, her iki taraf da süregelen bir süreç içinde yeni pozisyonlar edinmek için manevra yapmakta."

IŞİD, Kürt Milliyetçiliğini Nasıl Geliştirdi?
Namo Abdulla

TPQ Author

"Suriyeli Kürtler, Irak'taki akrabalarının bağımsızlık arzularını aynı ölçüde paylaşmıyorlar. Bunun birden fazla sebebi var. Birincisi, Suriyeli Kürtlerin, PKK'nın hapisteki lideri Abdullah Öcalan tarafından ortaya atılan Marksist ve devlet karşıtı ideolojiyi daha çok benimsemeleri. Bunun yerine sundukları ise Suriye'nin kuzeyinde uygulamaya başladıkları, her şehir ve kasaba için kendi bakan ve valileri olan, iç işlerinde tam denetime sahip özerk kantonlar."

"IŞİD'in yükselişi Irak'ta Kürt milliyetçiliğini geliştirmiş olsa da demokratikleşme sürecine faydalı olmadı. IŞİD saldırıları başladığından beri Irak Kürdistanı'nda seçim yapılmadı. Mesud Barzani'nin başkanlığının son dönemi Ağustos 2015'te sona ermişti; ancak başlıca muhalefet partileri de dahil birçok kişinin itirazına rağmen Barzani başkanlık görevini sürdürüyor."

Ulus Devletin Tiranlığı
Süha Atatüre

TPQ Author

"Ulus devlet toplumu tektipleştirirken, demokratik devlet heterojenliğe müsamaha eder. Ulus devlet topluma karşı baskı ve şiddet uygularken, demokratik devlet hukuk kurallarının ve toplumun bir arada yaşamasını mümkün kılan haklar kavramının önemini vurgular. Ulus devletin itici gücü ideoloji iken, demokratik devlet kendini çağdaş teorik gerçeklikler üzerine temellendirir."

"(...) Bir devlet, ömrü boyunca önceki dönemlerin ideoloji ve temel teorilerinden geriye kalan çözümsüz problemleri, aynı teorik bilince dayanarak çözülemez. Siyasi irade, sorgulanabilir bilgiler üreten teorileri sürekli geliştirerek, dönüştürerek ve çağdaş teorik bilgiye içselleştirerek siyasi söylem ve eylemleri değiştirebilir; bu yolla geçmişten gelen sorunlar çözülebilir."

Tuhaf Yatak Arkadaşları: Türkiye ve İran
Majid Rafizadeh

TPQ Author

"İran ve Suriye'nin ortak stratejik ve jeopolitik hedefleri, son birkaç yılda Türkiye ve İran'ı birbirinden uzaklaştırdı. İran, Esad hükûmetini Orta Doğu'da Hizbullah benzeri, olaylara vekaleten müdahil olabilecek Şii bir altyapı oluşturabilecek ve olanları destekleyebilecek jeopolitik, stratejik ve coğrafi açıdan önemli bir platform olarak görüyor. Aynı zamanda İran, "kendi adına vekaleten müdahil olacakları" eğitmek ve onlara silah temin etmek sağlamak için Suriye'yi bir kullanmaya devam ediyor."

"Türkiye ve İran arasındaki kökleşmiş şüphe ve rekabet yakın zamanda büyüdü. Bu iki ülkenin jeopolitik stratejileriyle bağlantılı bazı etkenler, bu çekişmenin yoğunlaşmasında önemli bir rol oynadı. Bununla beraber ekonomik çıkarların kesişmesi ve İran'ın üzerindeki yaptırımların kaldırılması, Ankara ve Tahran arasında yeni bir işbirliği döneminin habercisi gibi görünüyor."

Irak Kürdistan Bölgesi'nde Türk Ticareti
Christina Bache Fidan

TPQ Author

"Türk özel sektörünün girişimci ruhu ve Ankara'yla Erbil arasındaki ilişkilerin normalleşmesi ile birlikte uluslararası özel sektöre yönelik liberal bir ticaret ve yatırım ortamının yaratılması, on yıl önce hayal bile edilmesi güç, önemli bir ekonomik işbirliğine yol açtı."

"Bugün, sadece Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne sadece Irak federal bütçesinden kendine düşen zorunlu payın bir an önce verilmesi değil şart olan.Irak Kürdistan Bölgesi'nde yaşayan ilave iki milyon Iraklı ve Suriyelinin barınma masraflarının karşılanabilmesi için söz konusu payın artırılarak verilmesi asıl ihtiyaç duyulan. Bağdat ve Erbil, hidrokarbon politikaları hakkında aralarındaki siyasi anlaşmazlıklarını çözüp, gelecekte siyasi güç ve kaynak aktarımı nedeniyle çıkabilecek şiddetli çatışmaların önüne geçmek için insan güvenliği konusuna eğilmek zorundalar."

Suriye Burgacına Yakalanan Türkiye
Pantelis Touloumakos

TPQ Author

"Türk hükûmeti, Suriye'de uçuşa yasak bölge oluşturmakla ilgili savlarını kuvvetlendirmek için Rus jetini düşürme kararı aldı. Diğer bir deyişle, Türkiye bundan sonra hava sahasına yapılacak en küçük ihlale karşı bile müsamaha göstermeyeceği mesajını vermeye çalıştı. Buna ek olarak Türkiye-Suriye sınırında devam eden hava savaşı göz önünde bulundurulduğunda, Türk hava sahasının yeniden ihlali kuvvetle muhtemel."

"İki özerk Kürt devletinin varlığı, Türkiye'deki Kürtçe konuşan insanları daha fazla direnişine itebilir.. Türkiyeli ve Iraklı Kürtlerin halihazırda Suriyeli Kürtlerle olan işbirliği ve onlara verdikleri destek, Türkiye'nin gelecekte karşılaşabileceklerinin açık bir göstergesi. Bunun yanı sıra, günümüzdeki Irak ve iç savaş sonrası Suriye, kırılgan ve olası istikrarsızlaşmalara karşı hassas devletler olacaklar."

Yazarların görüşlerine katılmıyor musunuz? Karşı görüşlerinizi TPQ'nun Debates bölümünde paylaşın. Kılavuz için tıklayın.

Bu Sayının Ana Kurumsal Sponsoru


Partnerlerimize Teşekkürler

Address: Kadir Has Üniversitesi Cibali Kampüsü Sosyal Sorumluluk Binası ( Beyaz Ev )
Küçük Mustafa Paşa Mah. Seferikoz Sok. No:14 Kat.1 Fatih- İstanbul
Phone: +90 212 621 4442 - +90 212 621 9258 Fax: +90 212 531 8718 info@turkishpolicy.com

Üyelikten çıkmak için tıklayınız.